Dlaczego Polska nie jest Republiką Polską, a Rzeczpospolitą Polską?

Bo jest rzeczą. I jest pospolita. Wiesz Ty jakie my polonie mamy?

sounds good man

Stop! Wy się wstrzymajcie, proszę. Ja mu wyjaśnię, ja się znam, ale nie mąćcie nic! Tylko muszę to napisać i się zastanowić jak co dobrze ująć!

RhobarIII pisze:
ja się znam

Wydaje mi się, że nie ma szczególnego powodu jakiegoś. Chyba tak po prostu wybrano jeden z dwóch synonimów

W mojej opinii republika brzmi lepiej :V

Bo Res Publica, z którego się wzięło słowo Republika, oznacza z łaciny dokładnie Rzecz wspólna. A że wówczas słowo pospolite znaczyło to samo co powszechne, służące ogółowi to kiedyś każde państwo z republikańskim systemem rządów było nazywane przez Polaków rzeczą pospolitą, czyli Rzeczpospolitą. A że archaizmy zostają tylko w najczęstszych przypadkach występowania, to się ostało przy Rzeczpospolitej Polskiej (ale też krakowskiej), a inne kraje jak stawały się republikami to kradliśmy od nich pełną nazwę i mieliśmy Republikę Niemiecką, Francuską Republikę itd.

Ten sam przykład masz z angielskim słowem Commonwealth.

Słowo republika pochodzi od łacińskiego res publica i oznacza dosłownie tyle co rzecz pospolita, rzecz publiczna, rzecz stworzona pospołu. Dokładnie to samo oznacza dosłownie słowo rzeczpospolita. Są to więc teoretycznie synonimy i tak też te słowa były traktowane aż do XX wieku - mówiono o Rzeczypospolitej Rzymskiej, o Rzeczypospolitej Francuskiej, o Rzeczypospolitej Weneckiej...
Obecnie jednak zmieniło się zastosowanie i ładunek emocjonalny tych dwóch słów, co po części wpływa także na znaczenie.

Słowo republika nie oznacza oczywiście każdej rzeczy publicznej. Jeśli w klasztorze mnisi używają wspólnego egzemplarza Biblii, to nie oznacza że ten egzemplarz jest republiką. Republika to określenie zarezerwowane dla państw. Zasadniczo w takich państwach obowiązuje jakaś forma demokracji... I właściwie na tym się kończy! Mieliśmy wszak i mamy nadal republiki zarówno monarchiczne (Rzeczpospolita Obojga Narodów, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej) jak i niemonarchiczne, w których władzę sprawuje prezydent, premier czy rząd (Republika Francuska, Republika Federalna Niemiec). Były i są republiki komunistyczne i kapitalistyczne, unitarne i federacyjne... Teoretycznie republiką można określić każde państwo, które ma jakąś formę demokracji, choćby i pozorną (np. Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna, która praktycznie jest quasi-monarchią patrymonialną), ale praktycznie stoi na drodze terminologia historyczna - wszak państwa Piastów chyba nie nazwiemy republiką, tak samo jak Francji pod rządami Ludwika XIV, a jakieś tam śladowe ilości demokracji występowały.

W słowie Rzeczpospolita zawiera się oczywiście całe znaczenie słowa republika, ale to słowo jest obecnie zarezerwowane wyłącznie dla historycznych i obecnych republik związanych z Polską. Wyróżniamy zasadniczo:
-Pierwszą Rzeczpospolitą, czyli Królestwo Polskie istniejące od 1454 r. (początek sejmu, czyli parlamentu polskiego) do 1569 r. (zawarcie unii lubelskiej) oraz Rzeczpospolitą Obojga Narodów istniejącą od 1569 r. do 1795 r. (III rozbiór Polski i Litwy)
-Rzeczpospolitą Krakowską, czyli Wolne Miasto Kraków istniejące od 1815 r. (kongres wiedeński) do 1846 r. (klęska powstania krakowskiego skierowanego przeciwko Austrii i Rosji)
-Drugą Rzeczpospolitą, czyli Rzeczpospolitą Polską istniejącą od 1918 r. (odzyskanie niepodległości przez Polskę) de facto do 1939 r. (zagarnięcie terenów Polskich przez III Rzeszę i Związek Sowiecki), a de iure do 1945 r. (powstanie Polski Ludowej)
-PRL, czyli Polską Rzeczpospolitą Ludową istniejącą de facto od 1945 r., a de iure od 1952 r. (zmiana nazwy państwa polskiego) do 1989 r. (zmiana nazwa państwa polskiego i początek transformacji ustrojowej)
-Trzecią Rzeczpospolitą, czyli Rzeczpospolitą Polską istniejącą od 1989 r. do dziś.
Słowo Rzeczpospolita posiada także znaczenie wspólnoty, podobnie jak np. angielskie Commonwealth. Co ciekawe, słowa common wealth możemy dosłownie przetłumaczyć jako... rzecz pospolita!
Rzeczpospolita niesie także skojarzenia z polskością, ze swojskością, z długą tradycją parlamentarną w Polsce. Jest wyrazem polskiej niezależności i suwerenności między narodami. Uważam, że nazwa naszego państwa nie powinna być tłumaczona w żadnym wypadku jako republic, Republik, czy riespublika, ale jako złączenie narodowych odpowiedników słów rzecz i pospolita albo tłumaczenie słowa wspólnota, czyli na przykład Commonwealth, Gemeinschaft, Riczpaspalita.

Co ciekawe, podobna historia jest ze słowem rzesza. Praktycznie w języku niemieckim to słowo oznacza tyle co państwo (królestwo to Königsreich, cesarstwo to Kaiserreich), i dotąd jest tam tak używane, ale już polska rzesza, czy angielskie reich nasuwają jednoznaczne skojarzenia z Pierwszą Rzeszą (Święte Cesarstwo Rzymskie), Drugą Rzeszą (Cesarstwo Niemieckie), Republiką Weimarską (Rzesza Niemiecka w latach 1918-1933) czy Trzecią Rzeszą (Rzesza Niemiecka w latach 1933-1945). W samym języku niemieckim słowo Reich w odróżnieniu od takiego Staat niesie skojarzenia z siłą, potęgą i imperializmem, choć inaczej niż w j. polskim - nie jest zarezerwowane dla konkretnego kraju.

I pięknie dziękuję.

Phi, moje tłumaczenie jest o niebo lepsze.